سرطان بتن چیست و چه خطراتی دارد؟

پس از آب یکی از پرمصرف‌ترین متریال‌ها در ساخت‌و‌ساز بتن است که فارغ از نوع و ابعاد در تمام سازه‌ها به‌کار می‌رود. به‌هیچ عنوان نمی‌توان از نقش و تاثیر این ماده کاربردی غافل شد؛ بنابراین در سراسر دنیا از محبوبیت بالایی برخوردار است. اما با وجود مقاومت و استحکام بسیار زیاد بتن این ماده با مشکلی رایج به نام سرطان یا کنسر مواجه است که کیفیت آن را به‌طرز چشمگیری کاهش می‌دهد. کانسر بتن در اثر خوردگی و زنگ‌زدگی فولاد قرار گرفته در بتن ایجاد می‌شود که مشکلی جدی و خطرناک است. اما سرطان بتن چیست و چه علائمی دارد؟ در ادامه این مقاله از مقالات پارتاک به سرطان بتن و مشخصات آن می‌پردازیم، پس همراه ما بمانید.

منظور از سرطان بتن چیست

سرطان یا کانسر بتن یک مشکل رایج و البته خطرناک است که کیفیت این متریال و مقاومت سازه را به‌خطر می‌اندازد. با زنگ زدن فولاد یا میلگرد داخل بتن تنش در بافت این ماده ایجاد و منجر به ایجاد ترک و پوسیدگی در بافت آن می‌شود. ترمیم کانسر بتن زمان بردار و پر‌هزینه است، اما در‌صورت ایجاد این مشکل باید چاره‌ای اندیشید و به فکر بازسازی آن بود. بنابراین در پاسخ به این سوال که چرا زمان گیرش بتن مهم است؟ باید به این مورد اشاره کرد که گیرش و ماندگاری بافت بتن تاثیر زیادی در بالا بردن کیفیت و ماندگاری آن خواهد داشت. سرطان بتن ظاهر زشت و نامطلوبی به سازه می‌دهد و  به‌ چشم می‌آید. به‌همین سبب باید هرچه زودتر به فکر چاره‌ای برای آن بود. درواقع قرارگیری فولاد در برابر عوامل خارجی و محیطی مانند آب و رطوبت منجر به بالا رفتن حجم آن تا ۸ برابر می‌شود که مکانیزم عمل سرطان بتن را به دو شکل زیر نشان می‌دهد:

انبساط و افزایش فشار از درون بتن

در اثر این اتفاق ترک‌های عمیق و بسیار بزرگی در سطح بتن ایجاد می‌شود که به‌مرور تخریب و ریزش آن را به‌دنبال دارد و از مهم‌ترین علل ایجاد سرطان بتن هستند.

کم شدن سطح مقطع موثر از فولاد

در اثر این اتفاث فولاد تعبیه شده در بتن به مرور از بین می‌رود و فشار بتن از روی آن برداشته می‌شود که این عامل اصلی‌ترین دلیل تخریب ناگهانی بتن در حجم‌های بزرگ است.

سرطان بتن چه نشانه هایی دارد؟

اما نشانه های سرطان بتن چیست؟ چگونه آن را تشخیص دهیم تا در‌صورت لزوم سریع‌ترین اقدام را دنبال کنیم؟ این مشکل نیز مانند بسیاری از چالش‌های ایجاد شده در ساختمان به کمک نشانه‌های زیر قابل پیش‌بینی و بررسی است:

• نشتی در بخش‌هایی از دیوارهای داخلی سازه
• ایجاد بیرون زدگی در بتن
• نشتی در سقف
• دیده شدن لکه‌های ناشی از زنگ‌زدگی بر سطح بیرونی بتن
• پوسته پوسته شدن، ایجاد ترک یا فروریختن بافت خارجی بتن

مکانیزم عمل سرطان بتن چگونه است؟

حال که با نشانه های سرطان بتن و دلایل آن آشنا شده‌اید بهتر است با نحوه ایجاد آن یا مکانیزم عمل این مشکل نیز آشنا شوید. اگر بخواهیم به‌صورت حرفه‌ای اشاره‌ای به مکانیزم عمل سرطان بتن داشته باشیم می‌توان به این تعریف بسنده کرد که اکسیدهای پتاسیم و سدیم در آخرین سطح از انرژی و توان خود که تنها یک الکترون دارند قدرت و استحکام فولاد را کاهش می‌دهند و یک محیط قلیایی مضر را برای بتن ایجاد می‌کنند. بدین ترتیب به‌راحتی موجب تخریب بافت بتن و کاهش استحکام سازه خواهند شد. همان‌طور که پیش‌تر به این سوال اشاره شد که عیار بتن چیست و چگونه محاسبه می شود؛ عیار بتن فاکتور بسیار مهمی است که در ابتلای آن به سرطان بتن اهمیت زیادی دارد.

چرا سرطان بتن ایجاد می شود؟

از اصلی‌ترین علل ایجاد سرطان بتن می‌توان به عدم کفایت پوشش بتن در برابر مشکلات حاصل از فولاد تعبیه شده در آن دانست. در این شرایط ضخامت ضعیف بتن توان مقابله و محافظت از میلگردهای قرار داده شده در آن را ندارد و آرماتورها را در برابر رطوبت تضعیف می‌کند. با ادامه این شرایط حجم ناشی از زنگ زدگی فولاد به تکه تکه شدن و نابودی بتن می‌انجامد. در این شرایط یافتن راه حل‌ های درمان سرطان بتن کمی سخت خواهد شد و باید در اولین فرصت به فکر چاره بود.

روش های ترمیم کانسر بتن

یکی از ساده‌ترین روش‌های ترمیم کانسر بتن تعویض بخش‌های آلوده شده به سرطان با مواد تازه و باکیفیت است. در این روش با برداشتن بخش‌های از بین رفته بتن و تعویض آرماتورها در صورت لزوم بخش جداشده را با بتن باکیفیت و مرغوب جایگزین می‌کنند. این روش یکی از ساده‌ترین و در عین حال کاربردی‌ترین روش‌های ممکن در بهبود سرطان بتن به‌شمار می‌رود و مورد توجه بسیاری از سازندگان و دست اندرکاران ساخت‌و‌ساز قرار می‌گیرد. در مقاله بتن پلیمری چیست و چه کاربردی دارد گفته شد که این محصول از مقامت قابل توجهی در برابر عوامل محیطی برخوردار است و گزینه‌ای عالی برای ساخت‌و‌ساز به‌شمار می‌رود.

سخن پایانی

سرعت عمل سرطان بتن در محیط‌های مرطوب بسیار بالاست؛ بنابراین توصیه می‌شود تا حتما در این شرایط از بتنی باکیفیت استفاده و تمام دستورالعمل‌های لازم جهت ساخت استاندارد را در نظر گرفت. طبق نکاتی که در این مقاله اشاره شد سرطان بتن یک  عامل خطرناک در کیفیت و مقاومت سازه است و باید در اولین فرصت درمان شود. راه حل‌ های درمان سرطان بتن فراوان‌اند اما مهم‌ترین آن برداشتن بخش‌های آسیب دیده و جایگزین آن با متریال استاندارد و سالم است. در صورت دیدن علائم این مشکل حتما اقدام‌های جدی خود را به‌‌کار بگیرید.