کتراک چیست و چه کاربردی دارد؟

تا به‌حال به این فکر کرده‌اید که چطور می‌توان درز و شکاف‌های موجود در بتن را گسترش داد و آن را تخریب کرد؟ یک روش آشنا و رایج در میان سازندگان و فعالان صنعت ساخت‌و‌ساز استفاده از کتراک است. در برخی موارد دیده می‌شود که یک سازه بتنی مانع گسترش پروژه ساخت‌و‌‌ساز می‌شود یا بنا به دلایل مختلف باید از مسیر برداشته شود. در این شرایط بهترین کار تخریب سازه بتنی است تا علاوه‌بر صرفه‌‌جویی در زمان با کم‌ترین هزینه فضای مورد نظر برای ساخت‌و‌ساز فراهم شود. اما کتراک چیست و موارد استفاده کتراک در چه مواقعی است؟ برای آشنایی بیشتر با تاثیر و نکات مهم استفاده از کتراک در ادامه همراه ما بمانید.

کتراک چیست؟

کتراک یک ماده غیر منفجره شیمیایی است که به‌صورت پودر تولید و مورد استفاده قرار می‌گیرد. این پودر به محض ترکیب با آب و تزریق در درزهای بتن یک نیروی انبساطی با قدرت ۱۸۰۰۰ PSL را تولید می‌کند و موجب تخریب آن در مدت زمانی کوتاه می‌شود. در بسیاری از منابع مربوطه به این ماده، دینامیت بی‌صدا گفته می‌شود و از کاربرد زیادی برخوردار است.

به‌طور معمول این ماده در شرایط خاصی که مکان با محدودیت فضا و صوت همراه باشد مورد استفاده قرار می‌‌گیرد. میزان و گستردگی تخریب کتراک وابسته به نوع و نحوه کاربرد آن در بتن دارد. براین اساس در زمان کاربرد کتراک باید به نوع آن دقت کرد و طبق زمان‌بندی مورد نظر یکی از انواع این ماده را در پروژه خود به‌کار برد.

مواد تشکیل دهنده کتراک

همان‌طور که گفته شد کتراک یک ماده شیمیایی و سازگار با محیط زیست است که بدون ایجاد صدا یا آسیب به محیط بتن را تخریب می‌کند. اما مواد تشکیل دهنده کتراک چیست؟ با ترکیب آهن سوخته و مقدار اندکی انواع سیمان پرتلند این ماده مهم و ضروری ساخته می‌شود.

شما می‌‌دانید که آهک سوخته یا اکسید کلسیم با رنگ سفید و بافت قلیایی خود در بسیاری از پروژه‌های صنعتی و شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد و از عملکرد منحصر‌به‌فردی برخوردار است. این ماده از هیدروکسیدهای سیلیکون، کلسیم، منیزیم، آلومینیوم و آهن تشکیل شده است و به کاربرد کتراک در شرایط و موقعیت‌های مختلف کمک می‌کند.

نکات مهم استفاده از کتراک

در هنگام کار با کتراک و اجرای این محصول باید به نکات مهمی دقت کرد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود. توجه داشته باشید رعایت نکات مهم استفاده از کتراک بسیار حیاتی است و به‌دلیل شیمیایی و خطرناک بودن برای پوست باید مورد توجه قرار گیرند. نکات مهم استفاده از کتراک شامل موارد زیر می‌شوند:

از ابزار مخصوص استفاده کنید

در زمان کار با این محصول باید از عینک و دستکش مخصوص استفاده کنید و تا پایان عملیات و شستن کامل دست و صورت به‌هیچ وجه دست خود را با چشمانتان تماس ندهید. چنانچه دست آلوده یا خود مواد کتراک با صورت یا چشم شما تماس پیدا کرد به سرعت آن را شسته و در صورت لزوم به پزشک مراجعه کنید. به طور کلی، هنگام استفاده از افزودنی های بتن باید ایمنی و بهداشت را رعایت کنیم.

ظرفی مناسب را به کار بگیرید

پیش از ترکیب کتراک و سایر مواد مورد نظر از تمیز بودن ظرف خود مطمئن شوید. ظرف مورد استفاده شما نباید به هرگونه روغن یا گرد و خاک آلوده باشد.

به ترتیب اضافه کردن مواد دقت کنید

برای بالا بردن کیفیت و کاربرد کتراک بهتر است ابتدا آب و سپس پودر را به ظرف اضافه کنید.

زمان را در نظر بگیرید

پس از آماده شدن ملات کتراک باید در فاصله زمانی ۱۰ دقیقه آن را درون روزنه یا ترک‌های بتن بریزید.  هر چند باید نسبت به حداکثر زمان اختلاط بتن توجه داشته باشید.

بافت ملات کتراک را بررسی کنید

با رعایت ترکیب‌های ذکر شده روی بسته‌بندی کتراک آن را به درجه روانی قابل قبولی برسانید.

کاربرد کتراک

با توجه به گسترده بودن موارد استفاده کتراک باید از نحوه به‌کارگیری آن مطلع بود تا ترکیبی استاندارد و پایدار به آن داد. برای این کار باید پودر کتراک را به نسبت ۳ به ۱ با آب ترکیب کرد تا ملاتی یکدست با بافتی مناسب حاصل شود. بهترین درجه دمای آب برای ساخت کتراک بین ۷ تا ۳۵ درجه سانتی‌گراد است. در زمان ریختن ملات کتراک به درون شکاف‌ها باید آن‌ها را تا ۹۰ درصد از کتراک پر کنید تا فضای لازم برای انبساط و انفجار ایجاد شود. شایان ذکر است که بسته به نوع سنگ و میزان مقاومت آن ممکن است انفجار بین نیم تا ۲ ساعت طول بکشد. البته باید بر روی کنترل دمای بتن پس از بتن ریزی نیز نظارت داشته باشید.

مزایا و معایب کتراک

همان‌طور که گفته شد کتراک یکی از متریال‌های پرکاربرد جهت انواع روش های تخریب بتن به‌شمار می‌رود. مزایا و معایب کتراک نیز باید مورد توجه قرار گیرد. در ادامه با مزایا و معایب کتراک آشنا می‌شوید:

مزایای کتراک

از مزایای موارد استفاده کتراک می‌‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عدم ایجاد صدا و انفجار؛
• استفاده آسان و بدون دردسر؛
• خرید راحت؛
• مقرون به‌صرفه.

معایب کتراک

اصلی‌ترین و مهم‌ترین عیب این محصول امکان تولید گازهای سمی و خطرناک در زمان اختلاط است که کاربرد آن را با شک و شبهه همراه می‌کند.

موارد استفاده کتراک

از آن‌جا‌که مواد تشکیل دهنده کتراک از پایداری و انسجام قابل قبولی برخوردار است از این محصول در موارد مختلف و شرایط مشخصی استفاده می‌شود. از جمله موارد استفاده از کتراک می‌توان به نمونه‌های زیر اشاره کرد:

• عموما از کتراک جهت استخراج معادن؛
• حفاری بتن و تونل؛
• تخریب سدهای قدیمی؛
• تخریب صخره‌های سنگی و بتنی.

شما می‌‌دانید که کتراک در مقایسه با سایر مواد منفره مانند دینامیت از تخریب و سر و صدای کم‌تری برخوردار است؛ بنابراین بهترین انتخاب برای مکان‌های حساس به لحاظ زیست محیطی به‌شمار می‌رود.