حداکثر زمان مجاز حمل بتن چقدر است؟

یکی از مهم‌ترین فاکتورها در زمان کاربرد بتن زمان حمل آن است. شاید بهتر باشد حمل بتن را مهم‌ترین و حساس‌ترین مرحله در ساخت‌و‌ساز دانست؛ چراکه گیرش و حفظ کیفیت بتن مستقیما تحت تاثیر این مرحله است. فراموش نکنید که بتن از اصلی‌ترین متریالی است که در ساخت‌و‌سازها به‌کار می‌رود و تاثیر قابل توجهی بر استحکام و تقویت سازه دارد. براین اساس توجه به برخی اصول در هنگام کاربرد آن لازم و ضروری است. توجه به زمان مجاز حمل بتن و حداکثر زمان اختلاط بتن از نکات مهم و ضروری به‌حساب می‌آیند که باید حتما مورد توجه قرار داد. در ادامه مقاله حاضر بیشتر با این موضوع آشنا خواهید شد، تا پایان با ما بمانید.

حمل بتن، مرحله ای حساس و مهم

کاربرد بتن در ساخت‌و‌سازها اهمیت زیادی دارد و تقریبا در تمام سازه‌ها مورد توجه است. مرحله حمل‌و‌نقل این متریال نیز بسیار مهم و حساس است، تا آن‌جا که بسیاری از ناظران قواعد و قوانین سفت و سختی را در این مرحله وضع می‌کنند. طبق آیین نامه‌ها و استانداردهای ملی مدت زمان مجاز برای حمل بتن باید در تمام ساخت‌و‌سازها رعایت شود، در غیر این صورت سازنده مرتکب جرم می‌شود و سازه را با مشکل روبه‌رو خواهد کرد.

حمل بتن باید به‌نحوی صورت گیرد که دچار جداشدگی اجزای بتن نشود؛ بنابراین در زمان کار با بتن فاصله زمانی حمل بتن از محل ساخت این متریال تا محل سازه مورد نظر مهم و جدی در نظر گرفته شود. در‌صورت عدم توجه به زمان تعیین شده و مشخص بتن مورد استفاده با مشکلاتی نظیر آب انداختن، کاهش اسلامپ، کاهش چسبندگی، کاهش مقاومت و استحکام، آلوده شدن به مواد مضر و… روبه‌رو خواهد شد. برای مثال مدت زمان عمل آوری بتن در هوای سرد که در تعیین مدت زمان حمل آن بسیار اهمیت دارد حداکثر ۲ ساعت در نظر گرفته شده است.

مدت زمان مجاز جهت حمل بتن چگونه در نظر گرفته می شود؟

همان‌طور که اشاره شد مدت زمان حمل بتن یکی از مهم‌ترین و اصلی‌‌ترین فاکتورهایی است که در هنگام کاربرد آن باید مد نظر قرار داد. هر ناظر و سازنده‌ای باید اطلاعاتی کامل و دقیق در این زمینه داشته باشد تا هم کیفیت و کارایی بتن را حفظ کند هم در زمان و هزینه صرفه‌جویی‌هایی لازم را به‌کار ببرد. زمان لازم جهت حمل بتن براساس استانداردها و معیارهای مشخصی تعریف می‌شود که در ادامه به دو نوع مهم آن اشاره می‌شود:

مدت زمان لازم حمل بتن طبق آیین نامه آبا

طبق آیین‌نامه مشخص بتن ایران( آبا) که در سال ۱۴۰۰ تدوین شده است مدت زمان مجاز حمل بتن شامل زمان لازم جهت انتقال، ریختن بتن و تراکم می‌شود که در دمای ۲۵ درجه سانتی‌گراد حدود ۲ ساعت و دمای بالای ۲۵ درجه سانتی گراد ۱و نیم ساعت در نظر گرفته می‌شود. شایان ذکر است که در آیین‌نامه مذکور دو تبصره زیر در نظر گرفته شده است:

• در‌صورت کاربرد هر نوع افزودنی نظیر مواد دیرگیرکننده ، کنترل‌کننده گیرش یا روان کننده های بتن با کسب اجازه از ناظر و مهندس امکان افزایش این زمان وجود دارد.
• درصورت عدم استفاده از میکسرهای دوار در زمان حمل بتن و کاربرد تراک‌های مخزن ثابت مدت زمان لازم جهت بتن‌ریزی در دمای بالاتر یا پایین‌تر از ۲۵ در جه سانتی گراد باید نیم ساعت کاهش پیدا کند.

مدت زمان لازم حمل بتن طبق استاندارد ملی ایران

براساس استاندارد ملی ایران در شماره ۶۰۴۴ حداکثر زمان لازم جهت بتن ریزی ۱ و نیم ساعت در نظر گرفته شده است. طبق این استاندارد زمان ذکر شده باید از لحظه اول تماس آب با سیمان در نظر گرفته شود و با کاهش کارآیی بتن به طرز قابل توجه این مدت زمان پایان خواهد یافت. اما منظور از کاهش کارایی بتن چیست؟ منظور از کاهش کارایی بتن به معنی از دست دادن قابلیت بتن ریزی، تخلیه، پمپ‌پذیری و تراکم است. طبق استاندارد ملی شماره ۶۰۴۴ چند نکته مهم را باید در نظر گرفت:

• چنانچه بتن پس از یک ساعت و نیم به محل مورد نظر برسد اما درجه روانی آن همچنان ۱۰ یا ۱۲ و قابل استفاده باشد می‌توان بتن‌ریزی را انجام داد.
• از آنجا‌که در تابستان بتن زود سفت می‌شود مشتری این حق را دارد تا از کارخانه تولید‌کننده بتن بخواهد محصول را کم‌تر از ۱ ساعت به محل مورد نظر برساند. هر چند بتن ریزی در هوای گرم شرایط خاص خود را داراست. این شرایط در زمستان هم صادق خواهد بود با این تفاوت که می‌توان از کارخانه خواست تا بتن را بیشتر از ۱و نیم یا ۲ ساعت به محل منتقل کند.
• چنانچه از افزودنی‌هایی مانند افزودنی دیرگیرکننده بتن استفاده شود می‌توان فاصله زمانی بین بتن ریزی را تا ۱ و نیم ساعت افزایش داد.
• براساس این استاندارد هر کارخانه موظف است تا بتن سفارش را با تلورانس ۳ یا ۴ به دست مشتری برساند.

حمل بتن با ماشین های میکسر و مدت زمان لازم آن چگونه است؟

یکی از مهم‌ترین ابزاها در زمان حمل بتن از کارخانه تا محل پروژه میکسر است. چنانچه این کار در شرایط اقلیمی معمولی و با سرعت ۶ دور در یک دقیقه توسط میکسر انجام شود حداکثر مدت زمان مجاز حمل بتن با میکسر ۱و نیم ساعت خواهد بود. به‌طور معمول در آب‌و‌‌هوای گرم ( به شرط ۳ یا ۴ دور در یک دقیقه) زمان انتقال حدود ۳۰ یا ۴۰ دقیقه توصیه می‌شود.

سخن پایانی

بتن متریالی حساس، مهم و کاربردی است که در تمام ساخت‌و‌سازها مورد استفاده قرار می‌گیرد.از آن‌جا که کاربرد این محصول در تمام سازه‌ها ثابت شده است توجه به برخی نکات مهم در خصوص کاربرد آن لازم و ضروری خواهد بود. از مهم‌ترین این نکات می‌توان به زمان مجاز حمل بتن اشاره کرد که توجه به آن را باید در اولویت قرار داد. با توجه به نکاتی که در این مقاله ذکر شد این زمان براساس شرایط اقلیمی و نحوه حمل تعیین می‌شود. فراموش نکنید که توجه به زمان لازم بتن‌ریزی تاثیر مستقیمی بر کیفیت ساخت‌‌و‌ساز شما خواهد داشت، پس از این موضوع غافل نشوید.